niedziela, 29 maja 2016

„Co tylko człek widzi, zabawką mu się mieni” – miniaturowy świat bohaterki powieści Jessie Burton


„Miniaturzystka” to debiut literacki młodej, angielskiej pisarki Jessie Burton. Zaskakujące jest, że kulisy powstawania tej książki, są tak samo tajemnicze jak ona sama. Autorka bowiem, pisała ją w ukryciu, nie mówiąc o tym nikomu z rodziny i znajomych. Dzieło, które stworzyła, to książka idealna w swej prostocie, która przypomina nam, że nie trzeba wielu bohaterów i wyszukanych miejsc akcji, by stworzyć arcydzieło. Wystarczy dom w bogatej, kupieckiej dzielnicy w Amsterdamie, jego trzech domowników, służba oraz tajemnicza miniaturzystka, aby stworzyć ciekawy świat, pełen intryg i sekretów.


Październik 1686 roku – to właśnie wtedy, główna bohaterka „Miniaturzystki”, Petronella Oortman, opuszcza rodzinne miasteczko Assendelft i przyjeżdża do Amsterdamu, gdzie ma zamieszkać ze swoim mężem, bogatym kupcem Johannesem Brandtem. Pełną marzeń o założeniu rodziny i własnym domu dziewczynę, już na progu kamienicy czeka rozczarowanie. Nie zostaje bowiem przywitana przez męża, tylko przez jego siostrę – surową i wyniosłą, odzianą w czerń Marin oraz dwójkę służących - Cornelię i czarnoskórego Otto. Johannes, który pojawia się w domu później, wręcza żonie w ramach prezentu ślubnego kredens, będący repliką ich domu. Dziewczyna z początku nie jest zadowolona z tego podarku, lecz później, wpada na pomysł, by zatrudnić miniaturzystkę, która urządziłaby domek. Pierwsza przesyłka, jaką otrzymuje, przechodzi jej najśmielsze oczekiwania. Każdy przedmiot jest idealną kopią swojego większego odpowiednika, znajdującego się w kamienicy Brandtów. Gdy Petronella zauważa, że figurki jakie otrzymuje, przestają być tylko miniaturami, ale zaczynają coraz bardziej wkraczać do jej prywatnego życia oraz zawierać w sobie prorocze przesłanki, próbuje zakończyć współpracę z miniaturzystką, co jednak jej się nie udaje. Miniaturzystka wciąż jest obecna w jej życiu. Nie tylko ten problem trapi Nellę. Jak wiadomo, to właśnie z pozoru idealne, bogate domy, kryją w sobie największe tajemnice. Tak jest też w przypadku rodziny Brandtów. Kobieta chcąc odwiedzić męża w pracy, odkrywa jego mroczny sekret, który niszczy jej wizję ich przyszłego życia. Jak się później okazuje, nie tylko Johannes ma swoje tajemnice, każda osoba w tym jakże dziwnym domu, coś ukrywa. Jak Petronella poradzi sobie z tym wszystkim, jakie jeszcze sekrety skrywa ta rodzina, jak skończy się ta historia?

W „Miniaturzystce”, poza tajemniczymi figurkami i wieloma sekretami, jakie kryje rodzina Brandtów, znajdziemy również opis realiów XVII wiecznego Amsterdamu. Dowiemy się wiele o handlu, życiu codziennym i społecznym w tamtym okresie, poznamy surowe i często absurdalne prawo, szczególne podejście do religii, rolę kobiet oraz stosunek Amsterdamczyków do czarnoskórych. Jessie Burton przewidziała również fakt, że świat interesów Johannesa nie dla każdego będzie zrozumiały i ciekawy, dlatego na końcu książki umieściła spis, zawierający średnie zarobki poszczególnych warstw społecznych oraz ceny przykładowych produktów. Wszystko to, ma na celu przybliżyć nam reguły, jakimi rządził się kupiecki świat, który także jest częścią całej fabuły. Obok spisu, znajdziemy również słowniczek, który rozwieje nasze wątpliwości, co do znaczenia pojawiających się w książce raz po raz, holenderskich zwrotów i słów.

Jeśli mowa o Holandii, jest to kraj, który rzadko pojawia się jako miejsce akcji jakiejś książki, co według mnie jest błędem, bo ile można czytać o perypetiach angielskich czy amerykańskich bohaterów? Autorzy często sami siebie ograniczają, nie zdając sobie sprawy, że każde odejście od schematu „dobrej książki”, jest mile widziane przez czytelników. Czemu mielibyśmy czytać ciągle o tym samym, poznawać te same tradycje i obyczaje, gdy jest tak wiele obcych dla nas państw, jak choćby Holandia? Dlatego też, składam głęboki ukłon w stronę autorki „Miniaturzystki”, za odejście od tego nudnego schematu i zabranie mnie w podróż po XVII wiecznym Amsterdamie. Musze przyznać, że wyjątkowo, zauroczyła mnie również okładka książki, która przedstawia wnętrze miniaturowego domku. Jest rzucająca się w oczy, ale nie pstrokata czy kiczowata, intryguje i idealnie wprowadza w magiczny świat Petronelli.

W pewnym momencie motyw miniaturzystki może nie tyle, co się urwał, ale po prostu ustąpił miejsca rodzinnym problemom Nelli. Sprawiło to, że tak jak to często bywa w książkach tego typu, wiele pytań na temat tego, kim konkretnie jest miniaturzystka i czego chce od głównej bohaterki, pozostało bez odpowiedzi. Łudzę się, że może autorka chce dokończyć ten wątek z kolejnej części, ale niestety „Miniaturzystka” jest przedstawiana nie jako część jakiejś trylogii czy cyklu, a po prostu jako pojedyncza książka. Nie wiem, czy było to niedopatrzenie ze strony autorki, czy celowy zabieg, ale szkoda, że nawet po przeczytaniu całej książki, wciąż nie wiem o miniaturzystce tyle, ile chciałabym wiedzieć. Może po prostu jej rola była taka, by dać Nelli kilka wskazówek o tym, jak ma postępować w życiu i nic więcej? Tego niestety już się nie dowiem, co nie zmienia faktu, że dla mnie jest to książka warta uwagi, po którą pewnie sięgnę jeszcze nie raz, mimo zakończenia, do którego wciąż mam mieszane odczucia.

„Miniaturzystka” to naprawdę niezwykła książka. Zawiera odrobinę magii, choć na próżno szukać w niej magów, czarownic czy innych nadprzyrodzonych istot, mówi o miłości, lecz nie znajdziemy w niej żadnej tkliwej opowiastki. To książka inna niż wszystkie, która w wyjątkowej atmosferze jaką wokół siebie wytwarza, znajduje również miejsce na dokładny opis realiów XVII wiecznego Amsterdamu. Język, jakim jest napisana „Miniaturzystka”, nie różni się wiele od tego, który używamy współcześnie, a w połączeniu z ciekawą narracją, czyni ją wciągającą, idealną na długie, zimowe wieczory. Sądzę, że to świetna propozycja dla osoby, która lubi książki pełne tajemnic i zwrotów akcji, bo w tej książce, nic do końca nie jest takie jakie się wydaje. Myślę że warto sięgnąć po tę propozycję, bo choć nie jest to książka, która odmieni nasze życie, z pewnością dostarczy nam kilku mile spędzonych godzin.


Moja ocena: 8/10







Tytuł: Miniaturzystka 
Autor: Jessie Burton
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data premiery: listopad 2014





Czytaliście? Chcecie przeczytać? Jakie są Wasze odczucia? Piszcie!

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz